Gribe sebep olan İnfluenza virüsüdür. İnfluenza A, İnfluenza B ve İnfluenza C olmak üzere üç tipi vardır.İnfluenza A ve B salgınlardan sorumlu, İnfluenza C virüsü ise daha çok üst solunum yolu enfeksiyonu hastalığına neden olan, nadir bir etkendir.
İnfluenza, sağlıklı çocuklarda genellikle akut, kendi kendini sınırlayan, komplikasyonsuz bir hastalık olarak karşımıza çıksa da; nadiren ağır geçirilebilinir ve ölüme neden olabilir. Ayrıca dönem dönem dünya çapında salgınlarla kitle ölümlerine neden olmuş bir virüstür. Örneğin, 1918 influenza pandemisinde 20 milyon kişi ölmüştür. Ülkemizde 2009-2010 influenza mevsiminde dolaşımdaki influenza virüslerinin neredeyse tamamı domuz gribi virüsü olarak da bilinen H1N1 iken, 2010-2011 mevsiminde hakim tip %55 oranıyla influenza B virüsüdür. İnfluenzanın kuluçka süresi 1-4 gündür. Çocuklarda influenzadan ölüm oranı, erişkinlere göre daha düşüktür.
Her yıl mevsimsel gribe neden olan grip virüsü tipi değişebilmektedir. Dünya ülkeleri grip virüsü ile ilgili uluslararası takip ve veri toplanması için işbirliği içerisindedirler. Dünya Sağlık Örgütü elde edilen bilgileri değerlendirerek her yıl aşı içeriği için yıllık önerilerde bulunur. Her yıl aşı içeriği Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyeleri dikkate alınarak yeniden hazırlanır. Şubat ayında aşı içeriği belirlenir, ekim mart ayları arasında yapılır.
Hazırlanan aşı ile dolaşımda saptanan virüslerle antijenik benzerlik varsa aşı %70-90 korunma sağlayabilir. Sağlıklı erişkinlerde aşı ile sağlanan koruyucu antikor düzeyi influenza A için %80’in üzerinde bildirilmiştir. Yaşlılarda koruyuculuk daha düşük olmakla birlikte komplikasyonları, hastaneye yatışı ve ölümleri azalttığı bilimsel yayınlarla gösterilmiştir.
Grip enfeksiyonunun kontrol ve önlenmesinde aşılama çok önemlidir
Aşı, yapıldığı grip sezonu için etkili olmaktadır. Bu nedenle; eskiden geçirilmiş grip hastalığı ya da uygulanmış grip aşısına bakılmaksızın mevsimsel gribe karşı etkin bir korunma sağlanması için her yıl grip aşısı yaptırılmalıdır. Aşının koruyucu etkisi, aşı yapıldıktan 2-3 hafta sonra başlayacağı için aşının en uygun zamanı, gribin sık görülmeye başladığı dönemden hemen öncesidir. Ekim ve Kasım ayları grip aşısının yapılma zamanı olarak tercih edilmelidir. Aşının koruyuculuğu yaklaşık 6-8 ay sürer.
Grip aşısı yapılması uygun olan gruplar:
- Sağlıklı çocuklarda grip enfeksiyonları sırasında hastaneye yatma riski yüksek olan 6-23 ay yaş grubu ile okul çocukları
- Evinde yüksek riskli kişi olan aile bireyleri 65 yaş üstü kişiler (Bazı ülkelerde 50 yaş üzerindeki herkese önerilmektedir).
- Sağlık çalışanları: Özellikle yüksek riskli hastalarla temas edenler
- Yüksek riskli kişiler
- Astma, kistik fibrosis gibi süregen akciğer hastalığı olanlar
- Kalp hastaları
- İmmünsüpresif tedavi alanlar ya da bozukluğu olanlar
- HIV enfeksiyonu olanlar
- Orak hücreli anemi gibi hemoglobulinopatisi olanlar
- Akut romatizmal ateş, kardit, romatoid artrit, Kawasaki sendromu gibi uzun süreli aspirin tedavisi alanlar
- Süreğen böbrek hastalığı olanlar
- Diabetes mellitus gibi süreğen metabolik hasta- lığı olanlar
- Yüksek riskli çocuklarla temas eden kişiler
- Çocuk servis ve polikliniklerinde çalışan personel
- Yüksek riskli kişilere ev bakımı veren bakıcılar
Grip aşısı 6 aylıktan küçük çocuklara, hamileliğinin ilk 3 ayının içinde bulunanlara ve ciddi yumurta alerjisi ya da aşı içeriğinde bulunan herhangi bir maddeye karşı ciddi alerji öyküsü olanlara, daha önce herhangi bir mevsimsel influenza aşısı ile ciddi (hayatı tehdit eden) alerji öyküsü olanlara uygulanmamalıdır.
Grip aşısı sonrası %15-20 oranında aşı yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik oluşabilir.
Tüm vücudu etkileyen yan etkiler ise son derece nadirdir (%1’in altında) ve ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi yan etkiler (eğer görülürse) aşıdan 6-12 saat sonra başlamakta ve 1-2 gün içinde kendiliğinden geçmektedir.
Her biyolojik üründe olduğu gibi grip aşısı uygulanmasından sonra da alerjik reaksiyon görülebilir.
Grip aşısı sonrası grip hastalığının görülmesi genellikle tesadüfen olabilir. Grip aşısı teknik olarak inaktive yani ölü bir virüs aşısı olduğundan vücuda canlı virüs verilmediğinden aşıya bağlı grip hastalığı oluşamaz.
Aşıların her zaman tam teşekküllü sağlık merkezlerinde ve hekim kontrolünde uygulanması önerilir.
Son güncelleme tarihi: 18 Nisan 2025