Doğum şekli olarak normal doğum mu, sezaryen mi tercih edilmeli?
Öncelikli olarak normal doğum, fizyolojik bir süreç olduğu için tercih edilmelidir. Ancak doğum eylemi koşullara bağlı olduğu için sezaryen ihtimali her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Önceden mutlak bir tercih doğru bir yaklaşım olmayacaktır.
Sezaryenle doğumu gerektiren durumlar nelerdir?
Önceden geçirilmiş sezaryen, rahim ameliyatı, makat geliş, bebeğin plasentasının (eş) önde rahim ağzını kapattığı durumlar, plasentanın erken ayrılması, baş ile pelvisin uyumsuzluğu, normal doğum sırasında bebeğin kalp seslerinin bozulması gibi durumlar belli başlı sezaryen nedenleri arasında sayılabilir.
Doğum Kişiye Göre Değişir!
Öncelikle bebek ve annenin sağlığının değerlendirilmesi gerekebilir. Daha sonra bir süre sık ve yakın izlem yapılabilir. 41 haftaya kadar, doğum eylemi kendiliğinden başlamazsa; uygun obstetrik koşullarda doğum eylemi, suni sancı adı verilen, rahim kasılmalarını sağlayan oksitosin hormonunun sentetik preparatlarının damar yoluyla yavaş yavaş verilmesi ile başlatılabilir. Bunun haricinde rahim ağzına prostaglandin adı verilen, rahim ağzının doğuma uygun hale gelmesi ve doğum ağrılarının provakasyonuna neden olan ilaçların uygulanması da doğumu başlatabilmektedir.
Doğum Ağrıları Başladıktan Sonra…
Önceden doğum yapmamış olan gebelerde doğumun süresi ortalama 16-18 saat, daha önceden doğum yapmış olan gebelerde ise 8-12 saat sürmektedir. Bu süreler kişiye bağlı değişmekte ve daha kısa sürelerde de doğumun gerçekleşebileceği unutulmamalıdır.
Suni Sancı Nedir?
Suni sancı; normal doğumda, hipofiz bezinden salgılanan oksitosin hormonunun sentetik preparatlarının serum yoluyla doğal ritmini taklit ederek, düşük dozda devamlı verilip, rahim kasılmalarının sağlanmasına verilen addır.
NST ve ÇKS Nedir?
NST (Non Stres Test): Rahim kasılmalarının olmadığı dönemde, bebeğin kalp atım ritminin zaman içindeki değişkenliğini ve varsa erken doğum ağrılarının düzeyini ve sıklığını anlamaya yarayan testtir. Aynı zamanda bu test bebeğin anne rahminde iyi olduğunu indirekt olarak gösteren bir yöntemdir.
ÇKS: Çocuk kalp sesinin dinlenmesine verilen addır. Normalde Doppler yöntemi ile saptanır. Normal fetal kalp ritmi, 120-160 vurum/dk. aralığında olmalıdır.
Sular Erken Gelirse…
Gebe, olası bir kordon sıkışması veya sarkmasına karşın hemen yatırılır. Muayenesi yapılır ve bebeğin kalp sesi dinlenir. Bu durumdaki gebeler, doğuma kadar hastane izlemi gerektirir. Prematür erken membran rüptürlerinde ise yenidoğan yoğun bakım ünitesi bulunan merkezlere gebenin sevki önemlidir.
Bebeğin Duruşu Önemlidir!
Doğum eyleminin ilk evresi, rahim kasılmalarının hafif olduğu latent fazı adı verilen dönem ile başlar. Ardından aktif faz başlayıp doğum ağrıları daha güçlü ve sık olur. Rahim ağzı tam açık olduğu zaman açılma evresi adı verilen 1. evre tamamlanır. 2. evrede bebeğin doğum kanalında inişi olur. Bu esnada bebek başı ve gövdesi, doğum kanalına uygun pozisyon değişiklikleri yaparak doğum kanalında ilerler ve doğum gerçekleşir. Ardından 3. Evrede bebeğin eşi (plasenta) doğar. Doğum sonrası kanama takibi ayrı bir evre olarak değerlendirilebilir. Bu esnada bir saatlik süre boyunca yakından kanama takibi yapılır.
Bebeğin uzun ekseni ile annenin uzun ekseni arasındaki açılanma, bebeğin pozisyonunun değerlendirilmesinde önemlidir. Doğum kanalı girimine bebek makatıyla geliyorsa ters gelişten söz edilir. Anne omurgası ile bebek omurgası çapraz duruyorsa çapraz, eğer birbirlerine dik duruyorsa yan duruş adı verilir.
Rahat Bir Doğum İçin Öneriler
Gebelik süresince gebe ve eşine eğitim verilmesi, doğuma yardımın öğretilmesi, gebelikte egzersiz, uygun fiziki ortam ve ekipmana sahip doğum odalarının oluşturulması ve ağrısız doğum yöntemlerinin kullanılması; normal doğum eyleminin kolaylaştırılması için gereken yaklaşımlardan bazılarıdır.
Doğum yaklaştıkça bazı belirtilerle kendini haber verir. Bebeğin önde gelen kısmının pelvise girmesine bağlı olarak karın içinde rahmin aşağı inmesi, nefes almada ve hareketlerde rahatlamaya neden olacaktır. Vücuttaki ödemin çözülmesine bağlı idrar çıkışında artma, doğum eyleminin başlayacağının erken göstergeleridir. Bunun haricinde sırasıyla rahim ağzı tıkacının atılmasına bağlı pembe renkte sümüksü akıntı (nişan gelmesi), su kesesinin açılması, rahim ağzının açılmasına bağlı kanama ve ıkınmaların bulunması gibi etkenler doğumun yakın bir süre içinde gerçekleşeceğinin göstergeleridir.
Gebeler; 15 dakika arayla, 3-4 kez, 30 saniye üzeri kasılmaları olduğunda, su kesesi açıldığında ve kanama varlığında hemen doktoruna bilgi vermelidir.
Opr. Dr. Buhara Sultan Güney
Son güncelleme tarihi: 19 Nisan 2025